Collectief Ongehoorde Bomen
- Bestuur DPU2.0
- 1 dag geleden
- 3 minuten om te lezen
De Pijp Uit 2.0 sloot zich begin dit jaar, na onze oprichting, vrij snel aan bij 'Collectief Ongehoord'. Collectief Ongehoord is een verzameling van Antwerpse burgerbewegingen om elkaars stem te kunnen versterken. Bijvoorbeeld bij acties of als er bezwaar getekend wordt.
Waarom Collectief Ongehoord?
Als burger(beweging) word je soms verschrikkelijk aan het lijntje gehouden door de overheid door allerlei verschillende procedures uit elkaar te trekken. Dit gaat ook steeds ten koste van bestaand groen.
Collectief Ongehoorde Bomen
In het Antwerpse worden er bij meerdere dossiers beslissingen genomen waar veel bomen geveld (zullen) worden. Deze ongehoorde bomen verdienen een stem.
Waarom zijn (oude) bomen belangrijk?
In Vlaanderen wordt een boom meestal als hoogstammig beschouwd als hij een minimale stamdiameter heeft van 10 cm op een hoogte van 1,30 meter boven de grond.
De waarde van een oudere boom is erg groot en het is bijzonder moeilijk een dergelijke boom te vervangen. Een oude, dominant aanwezige boom levert ook een groot aantal, te berekenen ecosysteemdiensten, vooral op het gebied van gezondheidszorg, werkverzuim, waterberging, energie en biodiversiteit.
Om de waarde van een boom in cijfers uit te drukken nemen we als voorbeeld een beuk van 90 jaar oud. Deze beuk heeft een stamomtrek van ongeveer 310 cm, een hoogte van ongeveer 18 meter en een kroonprojectie diameter van zo'n 16 meter. We berekenen de vervangingswaarde met de VVOG methode, een standaard methode die onder andere rekening houdt met de soort, de standplaats en de conditie van de boom:
€ 83.093.
Binnen 50 meter van de beuk uit de voorbeeldboom werken ongeveer 25 mensen. Bekend is, dat de aanwezigheid van (dominant) groen leidt tot 15% hogere arbeidsproductiviteit en een lager werkverzuim. Verder wonen er binnen 50 meter ongeveer 30 mensen die een positieve invloed ondervinden op hun welbevinden, o.a. door de koelte in de zomer en de positieve invloed op het overlast door plagen in hun eigen tuin. Samen met de andere ecosysteemdiensten zorgt deze boom voor een besparing over een periode van 30 jaar van € 3,2 miljoen. Een oude boom heeft voor een wijk een grote waarde, die vaak niet meteen zichtbaar is.
Kan een dergelijke boom vervangen worden door technische ingrepen?
De boom zal ongeveer 600.000 bladeren hebben. Dat is zo'n 1.200 m2 bladoppervlak waarop fijn stof wordt vastgehouden. Als deze boom 2500 kilo weegt heeft hij in zijn leven liefst 12 miljoen m3 lucht van CO2 gefilterd. Per uur, op een zonnige dag, maakt deze boom van ruim 2 kilo koolzuur en bijna een liter water zo'n anderhalve kilo suiker (glucose). Als afvalproduct scheidt hij dan ruim anderhalve kilo zuurstof uit. Bovendien daalt de temperatuur in zijn directe omgeving, door schaduw en verdamping, met ongeveer 6 graden. Allemaal voordelen die moeilijk te reproduceren zijn door menselijk ingrijpen.
Rest nog de vraag wat het verschil is tussen een oude boom en de aanplant van nieuwe, jonge bomen.
Om zijn ecosysteemdiensten te compenseren kijken we naar de omvang/inhoud van de kroon. Voor deze boom zou dan gelden dat je 2500 jonge bomen met een kroon van 1 kubieke meter moet herplanten. Kan zinvol zijn, maar enkel als we de bomen de kans geven oud te worden.
Hoe ouder de boom hoe waardevoller, wanneer we een oude boom verwijderen duurt het drie mensen-generaties voor een nieuwe boom dezelfde prestaties levert.
Genoeg redenen dus om oude bomen optimaal te beschermen!
Moeten we vermijden dat er geen bos meer verdwijnt?
Natuurlijk! Ondanks een verbod op ontbossing verdween er in Vlaanderen de afgelopen twintig jaar 4.632 hectare bos. In woon- en industriegebieden kan ontbossen enkel als je een omgevingsvergunning krijgt. Omdat er ruimte nodig is voor extra woningen en bedrijven, keurt de overheid een deel van die aanvragen goed. Het verdwenen bos moet gecompenseerd worden, waardoor er netto geen bos verdwijnt. Natuurpunt heeft de laatste jaren veel boscompensatie uitgevoerd voor derden.
Heeft boscompensatie wel zin?
Als een spontaan opgeschoten stuk bos op een stuk industriegrond verdwijnt en er elders biodivers bos bijkomt, aansluitend aan bestaand natuurgebied is dat op zich winst voor de natuur. Al zou het natuurlijk beter zijn dat er geen bos sneuvelt. Het komt er vooral op aan dat er nooit meer oud, waardevol bos wordt gekapt. Want dat kan je niet compenseren met nieuw bos elders.
Het duurt decennia voor dat dezelfde natuurwaarde haalt. Waardevolle oude gebouwen en monumenten vervang je ook niet zomaar door nieuwbouw. En natuurlijk moet de boscompensatie wel uitgevoerd worden. Recent bleek dat er nog 1.500 hectare niet gecompenseerd is. Er is dus nog een achterstand die weggewerkt moet worden.
