Gouverneur reageert positief op ingebrekestelling | Veiligheidsmaatregel wordt op 7 oktober opgeheven | Opnieuw gaat de ISVAG-pijp uit
Op 24 september ll. vaardigde de Antwerpse provinciegouverneur Cathy Berx op dubbel advies van de OVAM een dringende veiligheidsmaatregel uit, waarmee de gevolgen van het arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen van 29 augustus ongedaan werden gemaakt. Met dit arrest had het hoogste Vlaamse administratieve rechtscollege nochtans de onwettige proefvergunning van de gewraakte Wilrijkse ISVAG-oven vernietigd, waardoor de ISVAG-pijp in de nacht van 23 op 24 september letterlijk werd gedoofd.
De OVAM had de gouverneur tot deze hoogst ongebruikelijke maatregel aangespoord omwille van een vermeend ernstig veiligheids- en salubriteitsprobleem op diverse Vlaamse afvalopslag- en overslaglocaties en ook bij de afvalverwerkers INDAVER en SLECO.
Tevens zou er door de extra aanvoer bij INDAVER een ernstig mobiliteitsprobleem in de Antwerpse regio ontstaan, naast een mogelijk technisch probleem indien de ISVAG-oven na langere stilstand terug zou moeten opstarten. ISVAG moest dus wel afval blijven verbranden, volgens de OVAM, om de openbare veiligheid niet in het gedrang te brengen. En de gouverneur vaardigde op 24 september onder deze zware druk begrijpelijkerwijze haar veiligheidsmaatregel uit.
Nog dezelfde dag echter werd de gouverneur hiervoor in gebreke gesteld door enkele inwoners van de gemeente Aartselaar en daags nadien ook formeel door de raadslieden van de omwonenden-gedingvoerders. Immers, de juristen die de motieven en de argumenten waarop de maatregel was gebaseerd tegen het licht hielden, konden enkel maar concluderen dat ze geen steek hielden en dat de maatregel bovendien om een aantal redenen niet rechtsgeldig was. De onmiddellijke intrekking op opheffing werd dan ook gevorderd en tevens werden bijkomende juridische stappen in het vooruitzicht gesteld indien dit niet zou gebeuren (kortgedingprocedure Raad van State en kortgedingprocedure voor de Rechtbank van 1ste Aanleg o.b.v. de Milieustakingsvorderingswet).
Even verrassend als positief was vervolgens de prompte reactie van de gouverneur, dezelfde dag nog. De gouverneur nam persoonlijk contact op met alle mensen die haar hadden geconvoceerd, waarbij ze de beweegredenen toelichtte en eveneens benadrukte dat de maatregel niet langer dan strikt noodzakelijk in voege zou blijven. Uit de correspondentie met INDAVER, met de OVAM en met de ambtenaar noodplanning van de stad Antwerpen van 25 en 26 september, die door de gouverneur volledig transparant werd gedeeld, bleek dat de veiligheidsmaatregel in essentie noodzakelijk werd geacht omdat de ovens bij INDAVER in onderhoud waren, waardoor de verbrandingscapaciteit nog maar 20% bedroeg.
Op 25 september deelde INDAVER de gouverneur mee dat ze intussen kennis hadden kunnen nemen van de motivering van de veiligheidsmaatregel en van de eraan gekoppelde voorwaarden. INDAVER verwelkomde ook het feit dat de OVAM, als Vlaams afvalregisseur, met de opvolging en coördinatie werd belast.
Maar belangrijker, INDAVER bevestigde andermaal wat daags voordien haar woordvoerder reeds in de pers had laten optekenen, nl. dat er zich vandaag geen probleem stelt voor de contractuele engagementen van INDAVER t.a.v. zowel de publieke als de private klanten.
De meeste van hun klanten lopen zelfs voor op wat contractueel werd overeengekomen.
Wat niet wegneemt dat inzamelaars van bedrijfsafval mogelijks elders problemen kunnen ervaren voor het afleveren van hun afval bij andere verwerkers, aldus INDAVER. Reden waarom de rol van OVAM werd verwelkomd.
Diezelfde dag bezorgde INDAVER ook nog de info betreffende de planning van de komende weken, zoals gevraagd door de gouverneur:
de 3 roosterovenlijnen voor het huisvuil zijn vanaf 7 oktober terug volledig beschikbaar
de 3 wervelbedovenlijnen voor het bedrijfsrestafval + slib zijn vanaf 21 oktober terug volledig beschikbaar (een gepland onderhoud op één WBO-lijn gebeurt in de week van 12 oktober)
alle onderhoudsbeurten kunnen verlopen zoals voorzien
alle klanten (publiek en privaat) bieden verder aan zoals contractueel voorzien
richting de winter wordt traditioneel wel minder bedrijfsrestafval verwacht.
De beschikbare verbrandingscapaciteit voor zowel huisvuil als bedrijfsafval de komende weken is:
Week 23/9 | 1.500 ton |
Week 30/9 | 8.500 ton |
Week 7/10 | 9.300 ton |
Week 14/10 | 9.400 ton |
Week 21/10 | 9.900 ton |
Niettegenstaande INDAVER duidelijk stelt dat alle afval van alle klanten, ook het bijkomend afval van ISVAG, probleemloos mag worden aangeleverd, en ondanks de vaststelling dat vanaf 30 september reeds 85% van de verwerkingscapaciteit beschikbaar komt, besluit de gouverneur dat, op basis van de voormelde verwerkingsplanning, haar maatregel ten vroegste in de week van 7 oktober kan worden opgeheven, wanneer de drie ovenlijnen terug op bijna volledige capaciteit kunnen werken.
En net daar schuilt toch het grote probleem! Er wordt in de genomen maatregel helemaal geen onderscheid gemaakt tussen de bij INDAVER beschikbare stockagecapaciteit enerzijds en de beschikbare verwerkingscapaciteit anderzijds.
De fout in de redenering bestaat erin dat afvalverwerkers geenszins verplicht zijn erover te waken dat elke ton aangevoerd afval meteen moet kunnen worden verwerkt. Integendeel, elke afvalwerker, dus ook INDAVER…, kan en mag op basis van de EU-BREF-voorwaarden wel degelijk afval blijven aanvaarden, stockeren en conditioneren (bv. verbalen) wanneer de oven wegens regulier jaarlijks onderhoud enkele dagen buiten werking is.
De afvalverwerker moet er uiteraard ten alle tijde wel zorg voor dragen dat het aangevoerde afval op dat ogenblik op milieuhygiënisch verantwoorde wijze wordt opgeslagen, in afwachting van de verwerking na heropstart van de oven. OVAM wordt als eerste en beste verondersteld deze essentiële nuance in haar communicatie naar de gouverneur op te werpen. De vaststelling is dat dit minstens onvoldoende is gebeurd!
De gouverneur erkende dan ook dat het beter ware geweest, alvorens het alarmerend advies van de OVAM in een veiligheidsmaatregel om te zetten,
dat er op voorhand met alle partijen was overlegd;
dat bovenvermelde INDAVER-werkplanning in de maatregel was opgenomen geweest;
dat er niets was opgenomen geweest over potentiële schade aan de (ISVAG-)oven;
dat er geen gewag werd gemaakt van eventuele ernstige mobiliteitsproblemen.
Ondanks nog een ultieme poging van de OVAM richting de gouverneur om nog een extra week te wachten met de opheffing van de veiligheidsmaatregel, besliste de gouverneur dat de maatregel in principe in de loop van de week van 7 oktober zal worden opgeheven, ingaande ten laatste op vrijdag 11 oktober. Dit zou zo ook aan ISVAG worden gecommuniceerd, samen met het verzoek om vanaf 9 oktober in Wilrijk geen afval meer te aanvaarden, om de shutdown van de oven veilig voor te bereiden.
Tijdens ditzelfde overleg werd eveneens afgesproken, omdat INDAVER nog een regulier onderhoud van de installaties voor verwerking van het bedrijfsafval heeft gepland, waardoor de roosterovens deels en tijdelijk worden ingezet voor de verwerking van een deel van dit bedrijfsafval, dat de OVAM uit voorzorg de mogelijkheid tot het verwerken van het afval in het buitenland administratief in orde zal brengen. De OVAM zal daarom nu reeds contact opnemen met de collega’s in de buurlanden om dit alternatief maximaal te faciliteren en een spoedprocedure te starten voor overbrenging (indien nodig) op korte termijn van bepaalde hoeveelheden afval.
Hiermee erkent de OVAM eindelijk voor het eerst dat in Vlaanderen geproduceerd afval wel degelijk conform de EU-afvaloverbrengingsregels (EVOA) en conform het bepaalde onder artikel 16 van de EU-afvalkaderrichtlijn (AKR), in buitenlandse installaties kan en mag worden verwerkt! Wat wij jarenlang - en tot dusver tevergeefs - hebben aangetoond...
Wellicht toch ook omdat de OVAM in december 2023 door de Rechtbank van 1ste Aanleg te Mechelen erop werd gewezen dat het nabijheidsbeginsel en het zelfvoorzieningsbeginsel, zoals bedoeld in de Europese EVOA/AKO-regels, wel degelijk in deze zin moeten worden geïmplementeerd. Hierbij de visie delend van de Raad voor Vergunningsbetwistingen in een eerder vernietigingsarrest.
Bovenstaand relaas laat ons toe te besluiten dat de gouverneur veel respect verdient voor de bijzonder consciëntieuze wijze waarop zij in deze met haar delicate bevoegdheid is omgegaan. Dit ondanks alle druk van de OVAM en ongetwijfeld ook van politieke zijde. Waarbij we verwijzen naar de diverse stoere politieke verwerpingen van het arrest in de media tot zelfs in het Vlaams parlement toe door de op dat ogenblik in lopende zaken zijnde Vlaamse milieuminister!
De gouverneur geeft hiermee blijk boven de politieke waan van de dag te staan. In het besef dat het leefmilieu en de gezondheid van de vele duizenden omwonenden van de ISVAG-oven terecht voorrang moeten krijgen op de (commerciële) belangen van een overbodige afvaloven. Wij hebben er dan ook het volste vertrouwen in dat na de nakende opheffing van de veiligheidsmaatregel de ISVAG-oven de laatste rook over goed een week zal uitblazen. Hopelijk definitief dan!
Noot: Alle (mail)correspondentie waarop de info van onderhavig bericht is gesteund, kan in het kader van de wetgeving openbaarheid van bestuur bij de bevoegde provinciale administratie worden opgevraagd.
